SOSYAL SINIFLARIN YENİ ER MEYDANI ; Sosyal Medya

 PEMBİŞ (!)  GELİNLER NE İSTİYOR ?

SOSYAL SINIFLARIN YENİ ER MEYDANI; Sosyal Medya

 “Sınıf mücadelesi artık sosyal medya üzerinden veriliyor” desem abartı olur mu bilemedim…

Pembiş gelinler sosyal medyayı ikiye böldü nicedir. Mutfak eviyesinden çaydanlığına, el gırgırından duvar saatine pembenin 1001 tonundaki aksesuarlarla tamamlanan, pembe beyaz mobilyalı yeni gelin evleri yaratımcı tasarımda sınır tanımıyor. Pembiş sofra takımlarıyla koçişlerine!  tatliş! Sofralar hazırlayan Pembiş!  Gelinlerimiz, diğer sosyal medya kullanıcıları tarafından çoğu alayla karışık ağır bir dille eleştirilip kınanadursun, onlar aldırmadan her yeni gün kendilerini de aşarak, diğer kullanıcılara aldırmadan, yollarına devam ediyorlar.

  Gün geçtikçe sayıları çoğalarak alanlarını genişleten Pembiş gelinlerimiz şimdilik galip görünüyor. Sosyal medya da bazı kızlarımızın “burada alay edersiniz ama gerçek hayatta onlarla evlenirsiniz “ serzenişlerinden anladığımız kadarıyla, erkeklerin de örtülü bir desteği söz konusu.

         Diğer yandan Pembiş!  Gelinlere dudak büküp “ayy ne banal” diyen seçkinci tayfa da aslında başka klişelerin kurbanı olmaktan kurtulamıyor. ”yapmayanı dövüyolla “ diyebileceğimiz kitap-kahve fotosu paylaşmayan, mürekkep yalamış gencimiz handiyse kalmadı. Gugıllamadan ismi yazılamayan düşünürlerden, popüler bilim insanlarından, teknoloji fenomenlerinden aforizma kasan paylaşımlar yapmayanlar, kendi sosyal sınıfında yetersiz bakiye muamelesi görüyor. Yıl boyunca aç bi ilaç yaşayıp bir önceki senenin tatil kredisini ödeyen insanlarımız, beş yıldızlı otellerdeki tatil fotoğraflarını, nerdeyse ömür boyu kredisini ödeyecekleri, görgüsüzlüğün de gözünü çıkartan düğün nişan balayı fotoğraflarını ( tat etiketiyle ) dönüp dönüp paylaşıyorlar.

Pahalı bir saat takılmış tek elin, markası görünecek şekilde direksiyonunu tuttuğu, hülyalı bakışlarla uzakları seyreden foto olmayan pp profilden sayılmıyor neredeyse. Annesinin açtığı gözleme  ayranla büyüyen nesil akçaağaç şuruplu pay kek ve sumuti olmayan kahvaltı sofralarının fotolarını  paylaşmayı ar sayar oldu. Nenesinin tarlada döktüğü terin bir mislini spor salonunda dökmeyen, bahçesinde plates yaparken villasının fotosunu koymayan kızcağızlar yeni nesil  society woman lisansını kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya. Yan yatırılmış ressam şapkası, ipek fular ve pipo ile Yeşilçam filmlerinde  karikatürize edilen tiplemeleri sergi salonlarında gördü bu gözler.

Noldu bize?  Nerden düştük bu hallere?

***

İnsanlar yapıları itibariyle bir arada yaşamaya mecbur sosyal varlıklar. Hayatlarını devam ettirebilmek için üretmek ve ürettiklerini değiş tokuş yaparak toplumun diğer fertleri ile yardımlaşmak zorunda. Toplum tarafından kabullenilmek saygı görmek önemli  psikolojik ihtiyaçlar arasında. Kişi toplum tarafından kabullenilmek için, toplum tarafından oluşturulan normlara uymak zorunda hisseder kendini. Çeşitli ödül ve yaptırımlarla  da toplum, fertleri kendisine uymaya zorlar. Buradaki ödül toplumsal onaylanma, sosyal ilişki kurma vb. davranışlar iken ceza sistemi de kınama ve dışlama tarzı davranışlardır.

Statü bireyin toplumsal sistem  içinde edindiği yerdir. Statü kişinin kendini kabul ettiği veya istediği  değil toplumun  diğer üyelerinin onu kabul ettiği yerdir. İnsanlar kendilerinden üst statüde gördükleri kimselerle iletişim kurma eğilimindedirler. Böylece üst  statüdeki kişilerle iletişim kurarak toplumsal  itibarının yükseleceğini ve onların sosyal ve ekonomik imkânlarından yararlanacağını düşünür. Toplumumuzda sınıfsal farklılıkların kalktığı düşünülse de yeni yeni sosyal sınıflar oluşmaya devam ediyor. Geçmiş 20 yıldan beri birçok şey değişti ve yepyeni toplumsal sınıflar oluştu. Günümüzde bireyler kendini ispatlama ve statüsünü yükseltme çabasıyla baş etmeye çalışıyorlar.

Kişinin kendini yeterince güçlü hissetmediği zamanlarda statü sembolü olarak görülen eşyalara ve davranış kalıplarına daha çok başvurulur.

Tüm bu değişiklerin ve karmaşanın içinde kendine yer edinmeye çalışan günümüz modern toplumundaki  bireyler ( özellikle de  gençler) statü sembolleriyle kendini ispatlama çabasındalar. Sosyal medya, görece olarak normal hayattan daha kolay  olmak istediği görüntüyü vermeye yarıyor.

Aslında insanların olduklarından daha farklı bir görüntü çizmeye çalışmalarının, üst sınıf olarak gördükleri kişilerin davranış kalıplarını uygulamalarının, görgüsüzlük boyutunu aşan davranışlar sergilemelerinin ardındaki gerçeklerden biri de işte bu sınıf mücadelesi ve statü elde etme çabasıdır.

Eh böyle olunca da sosyal medyada herkes normal hayatından farklı ikinci bir sanal profil oluşturuyor. Eski Türk filmlerindeki zengin koca bulma uğraşındaki güzel kızlarımızı hatırlayın. Hani güzel kızımıza tüm mahalle destek olur ellerindeki avuçlarındaki tüm birikimlerini kızımızı zengin ve asil göstermek için harcarlar. Kızımız sınıf atladığında onlarda onun imkânlarından yararlanma düşü kurarlar.

Ve kızımız sosyeteye karışır, zengin ve yakışıklı bir beyle tanışır. Türlü oyunlar ve cilvelerle evlilik teklifini koparır.

Vee süperiz… Aslında zengin ve yakışıklı (!) gencimizde kızımız gibidir. Zengin bir kızla evlenebilmek için arkadaşlarının desteğiyle zenginmiş! Gibi yapmıştır. Ve finalde güzel ve yakışıklı iki fakir genç, el elde baş başta öylece hüsran içinde  kalırlar ya.

Hah işte aynen o şekilde makyajlı  sahte sosyal medya profilleriyle elde edilmeye çalışılan statüler de öyle pek işe yaramıyor. Mış gibi yapan insanlarımız hayal kırıklıkları ve mutsuzlukla yaşamaya mahkûm oluyorlar.

 

             

EVDE SIKI YÖNETİM İLANI

Bacılar Meclisi Müzakerede

Evet, efendim bizde korkulan oldu. Entel Bacı,  Bacılar Meclisi yönetimine el koydu. Sıkıyönetim ilan edildi…

Malum, daha önce Dantel&Domestik Bacılar, Dantel Devrimigerçekleştirmişlerdi. Karşı cevap gecikmedi…

Dantel&Domestik bacılar şaşkın, lakin yapabilecekleri bir şey yok gibi görünüyor. Mecburen ortama ayak uyduracaklar.

Entel Bacı ilk iş Dantelin el işlerine el koydu. Bu sıcaklarda örgü mü yapılırmış, kaldır şu yayıntıları “diye şarlayınca Dantel” ama bunlar koton, örerken elleri terletmez” diyecek oldu ama Entel ellerini beline koyup gözlerini öyle bir  devirdi ki, zavallı Dantel cümlenin sonunu yutmak zorunda kaldı. Mecburen şişleri, yünleri, tığları sepetine doldurup vitrinin üzerine kaldırdı. Ona da Domestik cırladı “onlar oraya konur mu hiç, sende estetik kaygısı denen şey yok mu? “ deyince mecburen toplayıp çekmeceye doldurdu.

Domestiğin cırlamasını duyan Entel elleri belinde ona dönüp “dur bakalım sıra sende, sen bi konuşma şimdilik “diye azarlayınca susmak zorunda kaldı.

Aylık bütçeyi eline alan Entel, kalemleri tek tek gözden geçirip kesin uyarı verdi ”masraflar azaltılacak. En başta Waffle artık yok çileğin kilosu kaç para? Sokaktan mı topluyuz bunları? “ diye üstünü çizdi. Sarma zaman israfı, çiğdem çerez hem pahalı hem yağ oranı yüksek, cips gazoz artık yok, içli köfte mi ayy sen köylü müsün içli köfte yapıyorsun?  Hem ne bu böyle, yiyin yiyin oturun. Olacak iş mi, artık düzen ve disiplin olacak bu evde…”

Dantel & Domestik  korkularında pusup kaldılar. Entel bir de Dantel & Domestik ‘in yaptıkları işleri alıp performans değerlendirmesi yapmaya kalkmasın mı?

-Bak bu kazak için bir ay harcadın. Günde iki saatten ayda 60 saat eder. Saatini asgari ücretten hesaplasak  6x50: 60  = 390 yapar. Bir de buna yün parasını ekle. Sen bu fiyata 4 kazak alırsın. Bundan sonra örgü yok efendim.”Ama hediye, el örgüsünün değeri” falan diye gevelemeye çalışan Dantele yüz vermedi tabi.

Sıra Domestik’e geldi.

-Bak sarma ve içli köfte için harcadığın vakte yazık. Tüm gün uğraşıyorsun yarım saatte yenip bitiyor. Ne bu içli köfte bulgur ve et değil mi? Yap bir bulgur pilavı, yanına da kıyma kavur  bitti gitti. Sarma yaprakları pirince tat versin diyorsan da, pilav tenceresinin altına üstüne bağ yapraklarını diz. Pişerken tadı geçer zaten.

Entelin bu değerlendirmelerine şaşkınlıktan gözleri büyüyerek bakan Dantel & Domestik lal kesildiler. Ağızlarından tek kelime çıkamadı.

Tabi iş bunlarla kalmadı. İzlenen film ve diziler ile okunan kitapların listesini eline alan Entel tek tek hesap sordu. Efendim vakit geçirmek için film dizi izlemek olur muymuş hiç? Değerli zamanı böyle harcamak ne büyük israfmış falan filan. Duyan da zannedecek ki tasarruf edilen zamanda, Entel Uzay bilimlerinde çığır açacak, kuramcılar arasında otorite olacak.

Asıl sorun Kezban’la patladı. En az 7-8 saat uyumadan afyonu patlamayan Kezban’ın başına gece demeden gündüz demeden 3 saatte bir “of of ne olacak bu insanlığın hali” diye dürtüp uyandırmasa fazla sorun olmayacaktı. Uykudan vakitli vakitsiz uyandırılan Kezban bir de “uykun kaçtıysa al kitap oku” diye burnuna tableti dayayan  Entelin yüzsüzlüğüne dayanamayıp patladı.(Laf aramızda aslında Kezban’ı uykudan uyandıran Entel değil sıcaklardı ama herkes Entele bilendiği için, onun uyandırdığını zannetti.)

En sonunda Kezban eteğini toplayıp ellerini beline koyup, Şahika Koçarslan’lı gibi bir “ ayyhh ne bu beaa” çekti ki ortalık inledi.

Salon hamfendisi çizgisinden çıkan Kezban devam etti.

-Yetti bea. Hepiniz burada berabersiniz. Bir o devrim, bir bu sıkıyönetim noluyoz böyle. Adam gibi beraber yaşamanın çaresini bulun. Bulmazsanız benden günah gider diye yeri göğü inletti. (Sanki bir şey yapabilecek). Ancak Nasreddin Hoca gibi eski kilimden heybe yapar) Ama tehdit ekili oldu.

Bacılar meclisi koalisyon görüşmelerine başladı.

Dantel;

-Bak el işinin değerini, saatlik performans düzeyine indirmek abes bi kere. Artık endüstriyel üretimlerden insanlar sıkıldı. Kendilerini ifade edecek tasarım ürünlerine rağbet var. Dünyada yükselen trend katma değeri yüksen ürünler üretmekte. Aynı zamanda sevdiklerin için üretim yapmak sevgiyi göstermenin en etkili yollarından biri. Modern bireyin en büyük açmazlarından biri de yabancılaşma. Sanal üretimler yapan ya da üretim zincirinin sadece bir parçasına dâhil olduğu için üretmenin hazzını yaşayamayan modern bireyde   değersizlik hissi oluşuyor. Boşuna mı sanal sosyal medyada insanlar ben değerliyim diye kendini göstermeye çalışıyor. Bla bla. Dantele hayret ettik. Demek ki Enteli dinlemez görünürken, okuduklarından o da bir şeyler kapmış. Bir de konuyu alıp da sosyal medya paylaşımlarına bağlaması yok mu, Entel ’in bile ağzı açık kaldı.

Domestik;

Önce sağlıklı beslenmeden girdi konuya. Bak gıdaların raf ömrünü uzatmak için konulan katkı maddelerinin ne gibi sağlık sorunlarına yol açtığını biliyor musun sen? Evde mis gibi katkısız yemek yapıyoruz da, gene de yaranamıyoruz. Hem artık evde yapılan sağlıklı yemeklerin değerini dünya anladı da, sadece değişik kültürlerin yemeklerini yemek için insanlar kıtalar arası seyahat ediyor. Haspamın dediğine bak. Yaprakları tencerenin dibine serecek mişim. Kültürel aktarım bu. Kaç yüz yıllardır  kaç medeniyetten kadının katkısı var bu kültüre, ne diyorsun sen? Bütçeye de katkıda bulunuyorum üstelik. Bir de bana tasarruf diye geliyor hamfendi…

Bunlar bık bık laf yetiştirmeye çalışırken Kezban yine parladı. Susun ya, ona mazeret bulmak zorunda mıyız? Canımız istiyo yapıyoz. Kim ne karışır. Ben onun keyfine göre mi davrancam ille de “

Efendim müzakereler devam ediyor ama yine de bazı gelişmeler oldu. Dantel mesela, bayağı amigurimi    yaptı. Ördüğü çanta yaza yetişmedi ama sağlık olsun bir daha yaz başına hazır oldu hiç olmazsa. Bol bol hediye biriktirdi. Bebekler arabalar uçaklar hayvanlar falan. Hatta kuru kafa bile yaptı.

Domestik kışlık üretimi için kolları sıvadı. Çeşit çeşit reçeller yaptı. Karadut, kayısı, çilek, mürdüm eriği, vişne reçelleri ile kalpleri fethetti. Acı soslar, tarhanalar yaptı. Domates ve menemen için kullanılan kavanozlarla, cam sanayimize can verdi. Yani o derece. Salça da bu sene ondan. Gerçi Waffle, pasta, kurabiye için fazla zamanı olmadı ama bi içli köfte ile aşureye zaman buldu. 

Entel bu zaman boyunca fazla sesini çıkarmadan Domestik’e yardım etti. Sonuçta bütçeye katkı oluyor. Domates doğrarken, Black Mirror yanında Last Man on Earth seyretmelerine sesini çıkarmadı. Çağdaş Sosyoloji Kuramları ile Virginia Woolf arasına  Cumbadan Rumbaya sıkıştırmalarını görmezden geldi. Hatta onlarla beraber İstanbullu Gelin bile izledi.

Hâsılı kelam, mutabakat tam sağlandı sayılmaz ama görüşmeler sürüyor efendim…

Not: İlk önce okuttuğum zat-ı muhterem "Bir şizofrenin not defteri" dedi yazıma. 💀 Lakin ben Modern kadının varoluş sancıları  (!) demeyi tercih ediyorum  😉

DÜNYA KIZ ÇOCUKLARI GÜNÜ VE ÇOCUK GELİNLER

DÜNYA KIZ ÇOCUKLARI GÜNÜ VE ÇOCUK GELİNLER

Bu gün Birleşmiş Milletler tarafından kabul edilen 11 Ekim Dünya Kız Çocukları günü.Dünyadaki savaşlardan,felaketlerden,ekonomik ve siyasi krizlerden en çok zarar gören çocuklar.Özellikle de kız çocukları.Dünyadaki çocukların yaşam kalitesine dair rakamlar korkunç.UNİCEF’in açıkladığı rakamlara göre 131 milyon kız çocuğu okula gidemiyor.Ve yine 5 – 14 yaş aralığında ki çocuklar arasında kız çocukları erkek çocuklarına nazaran % 40 daha fazla ücretsiz çalışıyor.Büyüklerin sorumluluğunda ki işler çocuklara yaptırılıyor.Ve en büyük sorunlardan biri de eğitim olanağından mahrum olup, çocuk yaşta evlendirilen kız çocukları.

Bu konu maalesef bizim de gerçeğimiz.Daha yakın bir zamanda İstanbul’da çoğunluğu Suriyeli  çocuk yaşta yüzlerce kadının (!) anne olduğu  haberiyle karşılaştık.Yine yakın zamanda zorla evlendirilen kızcağızlar emniyet güçleri tarafından kurtarıldı.Kuaförler çocuk gelinlere hizmet vermeyeceklerine dair kampanya yaptılar. Benzeri haberler medyaya zaman zaman yansıdı. 

 Sorunun elbette ki  bir çok boyutu var.

Öncelikle çocuk yaştaki bu kızcağızların başka alternatiflerinin olup olmadığı pek de konuşulmuyor. Çocuk yaşta evlilikler yasaklansın demek sorunu çözmüyor. Küçük yaşta evlenmeseler de, onları ailelerinin yanında bekleyen daha başka bir hayat yok.Kardeşine bakmak, yada getir götür işlerini yapmak bile olsa, çocuklarının iş gücüne ihtiyaç duyan , insan emeği yoğun işlerle hayatlarını geçirmek zorunda olan aileleri, cahil diye aşağılayarak ya da sorunu meydana getiren sosyoekonomik ve kültürel zemini etüd etmeden ,çözüm bulmadan ,çocuk evliliklerini bitirmek ne kadar mümkün.Genelde yaptığımız, pansuman tedbirlerle kansere çare olmaya çalışmak benzeri çözüm yollarıyla ,sorunu derinleştirdikçe derinleştiriyoruz.

Bu işin tek çaresi olan kız çocuklarının eğitimi için toplum olarak birkaç cılız çalışma dışında neler yapıyoruz?  Eğitimine ulaşabilmeleri için sloganların haricinde gerçekçi hangi çalışmalar var? Asgari eğitim bile alamamış annelerin yetiştirdiği kızcağızları bekleyen onlardan farklı bir gelecek mi?

Milyonların izlediği dizilerde genç kızlarımıza verilen mesaj; okumak için her şeyi göz al, meslek sahibi ol, diğer kızların eğitimi için üstünlük al değil, zengin birini kafalar hayatın kurtulsun. Tüm dertlerin çaresi zengin kocayla evlilik. Genç ve yakışıklı bulamasan bile önemli değil, yaşlı da olur. Evli ise de dert etme, karışı zaten kötüdür ondan ayırdın mı tamam, Mesele hallolur 

Dizileri istemeyen izlemesin demek de çözüm değil. Televizyon hala, eğitimsiz geniş kitlelere tek eğitim kaynağı ve rol model olmayı sürdürüyor. Öncelikle ailelerde farkındalık oluşturup bunun yanlışlığı anlatılmalı. Keşke dizilerde bu konulara değinilse. Ama (bazı örneklerini gördüğümüz ) gibi ajitasyondan yapmadan, konuyu sulandırmadan işlenmeli. Meslek sahibi olmanın ve eğitimin ne kadar önemli olduğu anlatılmalı dizilerle.

Senede bir gün 11 Ekim de, bir kaç yüz insanın bir araya gelip birbirini dinlediği programlar yapıp, nutuk atmak, demeç vermekle çözülmüyor bu sorunlar. Çözüm endeksli alternatifler geliştirilmesi ve   kız çocuklarının okullu olması için toplumun da, gönüllü çalışmalarla elini taşın altına koyması gerekiyor.

Çaresiz ve fakir insanları, aşağılamak, küçümsemek, hakaret ederek akıl vermeye çalışmak onların savunma mekanizmalarını devreye sokuyor. Empati yaparak, onları anlamaya çalışarak meseleye yaklaşmak gerekiyor.

#BenimKizimEnİyisiniYapar
#DünyaKızÇocuklarıGünü
#kızçocuklarıgünü             #dünyakızçocuklarıgünü

ARİSTO’DAN KARAKTER ANALİZİ

Daha çok kadim Doğu toplumlarında var olduğunu zannettiğim ilm-i sima ,ilm-i kıyafet de denilen fizyognomi (fizyonomi) konusunda antik Yunan’da ve Avrupa’ da çalışmalar yapıldığını öğrenmem beni şaşırtmıştı. Hipokrat, Aristo gibi bilim insanlarının yanında 18 ve 19 yy da Johann Caspar Lavater, Cesare Lombroso ve 20 yy Rosenthal gibi bilim insanları da bu konuyla ilgili çalışmalar yapmışlar.

Osmanlı döneminde devşirme sistemiyle seçilen çocukların zekâlarıyla beraber fiziksel özellikleri de belirleyici olmuş. Batılı elçiler görev dolayıyla geldikleri Osmanlı da Divanı Hümayundaki Ümeranın boyundan bosundan da övgüyle bahsetmişler, onlardan biri, adeta dünyadaki en yakışıklı insanların burada toplanmış olduklarını söylemiştir.

Kısaca söyleyecek olursa Fizyognomi insanın fiziksel ölçülerinden yola çıkarak karakter tahmini yapmaktır. Biz bu konulardaki tarihsel birikimimizden bi-haber olsak da Bu gün yurt dışında tıp ve biyoloji gibi bölümlerinde ders olarak okutulmasının yanı sıra iletişim, kriminoloji, istihbarat, insan kaynakları, gibi alanlarda bu tekniklerden yararlanılmaktadır. Hatta bazı hastalıkların teşhisinde ve eski resimlerdeki, önemli insanların karakter değerlendirmelerinde kullanılmaktadır.

Beden dili gibi bu konuda da yaygın bir yanlış olarak veriler tek başına değerlendirilmeye kalkışılmakta bu da eksik veya yanlış sonuca ulaştırabilmektedir.

Karakter tahlili yaparken organları sadece bir harf yâda rakam gibi okumaya çalışmak değil birbirini etkileyen harf ve rakamlardan oluşan bir denklem gibi düşünülmelidir. Yani bütüne bakarak değerlendirmelidir. Bu da ciddi bir bilgi ve birikim gerektirir. Bunun birkaç makale yada kitap okumakla başarılması pek mümkün değildir. Ama tabi genel bir bilgi ve izlenim edinilebilir.

İlk öğrendiğim zaman hevesle yapmaya çalıştığım beden dili okumasının kolay olmadığını aslında ciddi bir uzmanlık gerektirdiğini anlamamla birlikte bu hevesten vaz geçsem de beden dili hala gözüme takılıyor. Amatörce değerlendirmelerimin bir kısmının doğru çıkmasıyla mutlu oluyorum açıkçası.

Antik Yunanlıların ağır abisi Aristo’nun analizleri ilgimi çekti ve doğrusu epey eğlendirdi. Günümüz bilimsel kriterleri açısından ne kadar doğru bilmesem de bana oldukça ilginç geldi.

Aristo fizyonominin insanın ruh dünyasını tanımak için araç olduğunu söyler ve bazı insan davranışlarını ve fiziksel özelliklerini hayvanlarla kıyaslayarak tespitlerde bulunur. Oldukça uzun olan değerlendirmelerin bir kısmı aşağıya alıyorum. Keyifli okumalar.

• Ses tonu tiz olan küstah kişiliklidir. Bu eşeği anımsatır.

 

• Ses tonu alçak başlayıp yüksek biten muhalefet kişiliklidir. Bu öküzü hatırlatır.

 

• Ses tonu zayıf ve gevşek olan, sakin kişiliklidir. Bu koyunu hatırlatır.

 

• Dudakları kalın ve üst dudak baskın olan aptaldır. Bu eşek ve maymunu hatırlatır.

 

• Üst dudağı ve üst damağı öne doğru çıkan kavgacıdır. Bu, köpeği hatırlatır.

 

• Burnunun ucu enli olan aptaldır. Bu domuzu hatırlatır.

 

• Burnu gaga olan alçak gönüllüdür. Bu kartalı hatırlatır.

 

• Burnu düz ve kalkık olan ihtiraslıdır. Bu geyiği hatırlatır.

 

• Burun delikleri geniş olan sinirlidir. Bu boğayı hatırlatır.

 

• Yüzü enli ve etli olan iyi kalplidir. Bu öküzü hatırlatır.

 

• Yüzü kemikli olan tedbirlidir. Bu eşeği hatırlatır.

 

• Yüzü küçük olan cesaretsiz ve iradesizdir. Bu kediyi ve maymunu hatırlatır.

 

• Yüzü büyük olan tembeldir. Bu eşeği hatırlatır.

 

• Yüzü kırmızı olan utangaçtır.

 

• Gözlerinin altı torbalaşmış olan alkoliktir.

 

• Gözlerinin altı torbalaşmış olan uykuya düşkündür.

 

• Gözü küçük olan cesaretsiz ve iradesizdir. Bu maymunu hatırlatır.

 

• Gözü büyük olan tembeldir. Bu öküzü hatırlatır.

 

• Gözü çukur olan gaddardır. Bu maymunu hatırlatır.

 

• Gözü patlak olanın zekâ seviyesi geridir. Bu eşeği hatırlatır.

 

• Başı büyük olan hassas tabiatlıdır. Bu köpeği hatırlatır.

 

• Başı küçük olan duygusuzdur. Bu domuzu hatırlatır.

 

• Saçı sarı olan cesurdur. Bu aslanı hatırlatır.

 

• Saçı aşırı kızıl olan kurnazdır. Bu tilkiyi hatırlatır.

 

• Gözleri kızaran çabuk sinirlenir.

 

• Göz rengi siyah olan korkaktır.

 

• Göz rengi parlak mavi olan korkaktır.

 

• Göz rengi kestane olan cesurdur. Bu aslan veya kartalı hatırlatır.

 

• Göz rengi alev olan yüzsüzdür. Bu köpeği hatırlatır.

 

• Kaşları kalın olan somurtkandır.

 

• Saçları düz olan korkaktır.

 

• Saçları kıvırcık olan korkaktır.

 

• Saçları az dalgalı olan maneviyata düşkündür.

MİLLİ ÇÖP MESELESİ

Birkaç arkadaşla bir hafta sonu beraber geçirmeye karar verdik. Temiz havada tüm şehir parklara bahçelere dökülmüş. Piknik alanında ki amfi tiyatroya gittik baktık oyun var. Sevindik. Oyunun başlamasına daha vakit vardı. Ama biz içeri girdik uygun bir yere oturduk. Amfi tiyatro yavaş yavaş doluyor. Bir yandan muhabbet ederken bir yandan da yanımızda getirdiğimiz çiğdemleri çitlemeye başladık. Tabi kabuklarını elimizdeki poşete atıyorduk. Arkamızda da neşeli bir genç gurubu bir yandan yüksek sesle gülerek bir yandan konuşuyorlar. Tabi yazın tüm Ege şehirlerinde olduğu gibi ellerinde çiğdem var ama çekirdeklerini yere atıyorlar.

Böyle sevimli ve neşeli gençlerin kabukları yerlere atmasından rahatsız olduk. Ama ikaz etsek nasıl karşılanır onu da bilmiyoruz. Bir kaç kere ,(bir durak için bindiği otobüste, yorgun argın oturan gençlerin başında gözlerini dikip bakan emekliler gibi ) şöyle dönüp baktık ama gençler hiç oralı olmadı bile.

Kibarca ikaz edelim diyoruz ama napalım bilemedi k.En sonunda arkadaşın birinin önerisiyle yanımızda ki gazete sayfalarından birinden kocaman bir külah yaptık. Arkadaki gençlere uzatırken de “isterseniz çöpünüzü içine atabilirsiniz” dedik. Galiba müzik sesinden gençler tam olarak ne dediğimizi duyamadılar.

Sonra içlerinden biri, bir avuç çiğdem alıp bizim gazete külahına doldurdu. Biz bir yandan gülüyoruz ama bir yandan da mahcup olduk. Tabi çiğdem alışverişinden dolayı da biraz samimiyet oluştu. En sonunda elimizdeki gazozların olduğu poşeti boşaltıp gençlere yeniden uzattık, meramımızı anlattık. Bu sefer gençler de gülerek poşeti aldılar. Kabukları içine atmaya başladılar.

Tiyatro bitince çıkarken arkaya dönüp bir baktık ki ne görelim. Evet, gençler kabukların bir kısmını poşetin içine atmışlar ama poşet de yerde… Tüm tiyatroda yerlerde, oturaklarda gazoz şişeleri, bisküvi, çerez, cips ambalajları ve çiğdem kabukları…

Birkaç gün sonraki bir seminerin çay arasında arkadaşlara olayı anlattım. Gençlerden biri gülerek “ama ben de çiğdem istediğinizi zannederdim” deyince hep beraber yeniden güldük.

Ya maalesef ortak kullanım alanlarına atılan çöpler meselesi ciddi bir sorun.

Yakın bir zamanda Japon turistler Önce Kapadokya da sonra İzmir’ de çöp toplayarak bizi utandırdı.

Sonrasında sosyal medyada #milliçöpmeselesi etiketiyle güzel bir kampanya başlatıldı.15 Eylül Dünya Çöp Toplama Günü’nde insanlar çoluk çocuk sokaklarda çöp topladı. Evet, bu çöp sorununu tam olarak çözmez belki, ama farkındalık adına güzel bir kampanya oldu. Umarım bu duyarlılığı tüm seneye yaygınlaştırmayı başarabiliriz…

HAMİŞ: Çiğdem, çekirdek kabuğu üzerinde ayrıca durmak istiyorum. Organik çöp oldukları için tabiata metal ve plastik atık kadar zararının olmadığını düşünürdüm eskiden. Öğrendim ki kabuklardaki tuz toprağı tahrip ediyor, bitki dokusuna zarar veriyormuş. Özellikle yazın parklarda ciddi miktarlarda kabuk oluyor ve temizlenmesi de diğer çöplere nazaran daha zormuş.

MEVZU VAR DEDİLER GELDİK !!!

SOSYAL MEDYA LİNÇLERİ

MEVZU VAR DEDİLER GELDİK

SOSYAL MEDYA LİNÇLERİ

Daha önce paylaştığım Rythm 0 deneyi, insanın içindeki ürkütücü karanlıkları göstermesi açısından modern insan için sarsıcı bir deneyim oldu. Bu deneyin onlarca benzerini günümüz sosyal medyasında yaşadığımızın pek de farkında değiliz gibi.

Ellerimizdeki akıllı telefonlar bize yepyeni bir yaşam alanı sundu. Bu sanal bir alan olsa da yavaş yavaş yaşamımızı dönüştürüyor. Artık sanal gerçeklikler normal hayatımızı kurgular oldu. Önce çok masumane başlayan akımlar bir müddet sonra hesaplanamaz boyutlara ulaşıp şirazeden çıkabiliyor…

Sosyal medya linçleri de bu meselelerden biri.

Sosyal medya, sosyal sorumluluklar için insanları örgütlemede oldukça kullanışlı bir işleve sahip. Kan arayan hastalar, kaybolan çocuklar, yardım gereken engelliler, sahiplendirilen hayvanlarla başladı süreç. Oldukça güzel çalışmalar yapıldı ve hala da yapılmaya devam ediyor.

Sosyal medyanın gücünü fark eden insanlar, bir süre sonra ağır çekim ilerleyen adalet sistemini etkileyerek daha çabuk sonuç alınabileceğini de gördü. Mesela şiddet ve tacize uğrayan mağdurlar için kendiliğinden gelişen destek mesajları sonucu zanlılar çabucak yakalandı, adli süreçler başlatıldı.

Son kertede ise adaleti kendi sağlamaya çalışan insanlar, çekip sosyal medyada yayınladıkları görüntülerle çok büyük kitlelerden destek buldular. İşte o noktadan sonra ip koptu.

 Bu konuyla ilgili onlarca örnek yaşadık. Erkek arkadaşlarını ayarttığı suçlamasıyla arkadaşlarını dövüp görüntüleri ibret olsun diye yayınladıklarını iddia eden kızlar. Kızını taciz ettiği iddiasıyla bir genci döven baba. Dilenciyi linç ettiren zabıta. Spor antrenörünü döven kebapçı. Kartopu oynarken cama geldiği için esnaf tarafından bıçaklanan gazeteci ve daha onlarca olay. İşte bu tarz olaylar sosyal medyada çokça konuşuldu, adaleti sağladığını söyleyen failler oldukça fazla destek buldu. Hatta kahraman ilan edildi.

Ama bunların ne gibi vahim sonuçlar oluşturabileceği yeterince konuşulmadı. En basitinden Taciz ile suçlandığı için bunalıma girip intihar eden gencin sonradan suçsuz olduğu anlaşıldı.

Teşhir edilen insanın suçlu olduğuna kim nasıl karar veriyor?  Olay bütünlüğünden kopuk birkaç görüntü ile insanları yargılamak, suçlu ilan etmek doğru mu? Adaleti tesis etme hakkını kim kime nasıl veriyor? Devletin yasal şiddet uygulama hakkı verdiği kolluk kuvvetleri bile hesap verirken bu insanlar nasıl hesap vermekten korkmadan hareket eder? Ne olursa olsun, nasıl şiddet meşru görülebilir ve de destek bulabilir?

Şiddet sadece fiziksel de değil. Bir de psikolojik linçler var sosyal medyada. Gün geçmiyor ki birileri topun ağzına konulup linç edilmesin. Bu bir gün ne söylediğini bilmeyen cahil bir ergen oluyor, Bir gün kahvede esnaf amcaların her gün konuştuklarını kameralar önünde tekrarlayan yaşlı bir amca. Bir gün yandaş (!) bir sanatçı oluyor bir gün muhalif (!) bir gazeteci. Normal şartlarda en fazla birkaç yüz takipçisi olan hesaplar bir anda milyonlarca görüntülenme rakamlarına ulaşıyor. En fazla 20 30 kişinin haberinin olacağı kişiler bir anda yüz binlerin meselesi oluyor.

Masumca, hatta safça diyebileceğimiz, okumak için yurtdışına gitmek isteyen kızcağıza ya da burs bulup okumaya çalışan öğrencilerin yardım taleplerine üşüşen yüzlerce insan, zavallı gençlere akıl verip ayar çekti, hatta aşağıladı hakaret etti. ”Tembele iş buyur sana akıl öğretsin” hesabı, akıl vermek bedava ama sorumluluk almak yürek ister tabi.

İnsanlar iştahla klavye başında birilerini linç ediyor. Kavga küfür kıyamet eksik olmuyor. İnsanlar şahsi meselelerini taraflar üzerinden görüyor. Normalde yanına bile yaklaşamayacağı popüler kültür figürlerini sosyal medyadan takip eden insanlar, bir gün öncesi göklere çıkardığını bir gün sonra kitlelerle beraber linç ediyor. Konunun uzmanı bilim insanlarına, düzgün yazabilme becerisinden bile mahrum insanlar ayar çekiyor. Onlarca yılını uzmanlaşmak için araştırma yapmaya hasretmiş uzmanlara, tek kitap okumamış insanlar, sosyal medyada rastladığı bilimsel makalelerle (!) akıl veriyor. Türkçe konuşamayan insanlar dünya siyasetinden analiz kasıyor, Bir tiwit öncesi ana bacı yapan insanlar ahlak dersi veriyor.

Her sabah uyanan bizler, ilk iş akıllı telefonlarımıza bakıyoruz” bu günün mevzusu nedir abi? Klavyelerimizi, akıllı telefonlarımızı alıp er meydanına koşalım “ diyerek

Noluyor? Nereye gidiyoruz Allah aşkına…

CUMBADAN RUMBAYA

YEŞİLÇAM FİLMİ TADINDA BİR ROMAN

YEŞİLÇAM PROTOTİPİ BİR ROMAN

Yeşilçam filmlerinde görmeye aşina olduğumuz ne kadar klişe, rol, replik, konu varsa hepsi bu romanda var. Yeşilçam’ın siyah beyaz filmleri kadar sıcak, bizden ve şirin.

Peyami Safa’nın geçim derdinden dolayı müstear isimle yazdığı romanlarından biri. Üstat tabiri caizse “ağır ağabeyliğine” halel getirecek hızlı üretim olan, daha piyasa işi romanlarında bu müstear ismi kullanmış ki bu romanlar bile onun kaleminin kuvvetini yeterince gösteriyor. Selma’nı Gölgesi – Cingöz Recai – Cumbadan Rumbaya “ gibi romanlarında müstear isim kullanan Peyami Safa “ nasılsınız ?”  diye soran arkadaşına” nasıl olalım, Server Bedii’den geçiniyoruz “ diye cevap verirmiş.

Romanın ismi iki farklı hayat tarzından geliyor. Cumba geleneksel ve fakir mahallelerdeki ahşap evlerin ikinci katındaki kapalı balkon benzeri bir yapı. Cemile’nin eski hayatını temsil ediyor. Rumba ise o dönemin sosyete salonlarında, balolarda popüler olan bir dans çeşidi. Cemile’nin Tahsin Bey vasıtasıyla geçiş yaptığı modern hayatı temsil ediyor. Bu iki hayat tarzı, iki farklı figür üzerinden sembolize edilmiş.

Konusuna gelecek olursak;  Karagümrük’te yaşayan Cemile oturduğu mahalleden nefret etmekte Beyoğlu’nda ki bir apartmanda rahat bir hayat düşlemektedir. Bu hayalini gerçekleştirmek içinse her şeyi yapmayı, hatta sigorta parasını almak ve bir apartmana taşınmak için oturdukları ahşap evi yakmayı bile göze almaktadır. Bu sıralarda ek gelir için kiraya verdikleri bölüğe taşınan kiracılarının, Edebiyat Fakültesinde okuyan genç oğlu Selim’e sevdalanır.

Selim’in babası borç yüzünden hapse düşünce onlara yardım etmenin çarelerini arar. Yakın zaman önce tanıştığı zengin ve yaşlı Kayserili tüccar Tahsin Bey’in yardım teklifini kabul eder. Yardımın karşılığında Tahsin Bey’in de bir isteği vardır. Beyoğlu’nda tutup, dayayıp döşediği apartmana Cemile’nin taşınmasını istemektedir. Cemile Selim ile babasına yardım edebilmek için teklifi kabul eder ama Tahsin Bey kesinlikle o dairede oturmayacak sadece gündüzleri gelip gidecektir. Ayrıca annesi Asiye ve dul ablası Şahende ile kucaktaki bebeği Altay hep beraber oturacaklardır.

Tahsin Bey de şartları kabul eder ve Cemile annesi ve ablasıyla beraber apartmana taşınır. Vee olaylar gelişir.

Cemile’nin doğup büyüdüğü mahalle hayatı orada yaşayan karakterler tam evlere şenlik. Hatta beraberce gittikleri bir baloya tüm mahallenin çabalarıyla hazırlanıp gitmeleri, orada yaşadıkları olaylar, altını kirleten Altay’ın bezlerini tüm davetlilerin ortasında değiştirmeleri, salıncak kurup uyutmaları öyle tatlı anlatılıyor ki kahkaha atmamak imkânsız. Kenar mahalle kavgaları, kadınların çene yarıştırıp kavga etmeleri çok canlı tasvir edilmiş.

Cemile’nin daha sonra katıldığı cemiyet hayatındaki yaşadıkları, umutları, hüsranları, hayal kırıklıkları ustaca kurgulanan olaylar eşliğinde anlatılıyor.

Yani roman tam bir Yeşilçam klasiği diyebilirim. Hatta kendime göre bir cast bile yaptım.

Cemile= Türkan Şoray; Karagümrük’lü Deli Cemile rolü, delişmen kenar mahalle kızlarını sultanı Türkan Şoray

Selim=Ediz Hun; Beyefendi, naif İstanbul delikanlılarının canlanmış hali olan Ediz Hun.

Tahsin Bey= Vahi Öz; Köylü kurnazı, zengin tüccar tiplemelerinin unutulmaz ismi Vahi Öz. İnanın kitabı okurken onun” Cemilem”  diyen çatallı sesi hep kulağımdaydı sanki.

Şahende= Ayşen Guruda; Evde kalmış kızların prensesi, güzeller güzeli Ayşen Guruda

Asiye = Mualla Sürer; Çilekeş ve saf anne rolünde Mualla Sürer. Onun mahalleden kanıkası, gözü açık, iş bitirici Hafize ise Mürüvvet Sim.

Kitap 400 küsur sayfa ama su gibi akıp gidiyor. Hele bu yaz sıcaklarında evde kapanıp kalanlar ya da çalışmak zorunda olanlar için harika bir refakatçi.

Kitabın TRT tarafından dizisinin yapıldığını da öğrendim. Bakalım bulabilirsem onu da izleyeceğim. Ayrıca castım ne kadar isabetli onu da merak ediyorum. J J J

TEK DOĞRU BİZ MİYİZ ? (Etkili iletişim )

İmtiyaz-ı sabit ü seyyarı müşkildir hayal

Zanneder keşti-nişinan sahil-i derya yürür

                                                               Koca Ragıp Paşa

Şair burada diyor ki; yerinde duranlarla hareket edenleri ayırmak her zaman kolay iş değildir. Zira gemi hareket edince, geminin içindekiler sahilin yürüdüğünü zanneder.

(Şiirle arası pek de parlak olmayan, hatta baştan sona bir şiir kitabı bile bitirememiş biri olarak bercestelere bayılırım. İki satırla o kadar çok şey anlatır ki… Lütfen şu iki satırı yüksek sesle okuyun ve kulağa gelen kendi sesinizin tınısını dinleyin.)

***

İletişimi en yalın haliyle anlatacak olursak; iki birim arasındaki, birbiriyle ilişkili mesaj alışverişidir diyebiliriz.

Şöyle bir şey; Gönderici (kaynak)è mesaj è kanal è  alıcı  è

                                                ç==== geri bildirim ç=======

İletişimde kaynaktan gelen mesajı alır, kodlar ve açarız. Yani yorumlarız. Her iletişimde yorumlama vardır. Kişiler yorumlarken kişisel özellikler, kültürel birikim ve inanç önemli rol oynar. İnsanlar mesajı olduğu gibi değil olmasını istediği gibi alırlar. Gördüğü gibi değil görmek istediği gibi kabul ederler. Tecrübe dediğimiz şey geçmiş deneyimlerimizden elde ettiğimiz mesajların kıyaslanmasıdır. Ve iletişimin önündeki büyük bir engele dönüşebilir, yeni bilgilere, yeni deneyimlere baştan duvar örebilir.

Kişi genellikle kendini yormayacak,ezberini bozmayacak iletileri almayı tercih eder.Bu da kişisel bir konfor dairesi sağlar.Yani aslında hepimizin kafasında bilgileri seçen, filtreleyen ve tasnif eden bir editör vardır.Aynı olayları birbirine taban tabana zıt bir şekilde yorumlayan kimseler bunu en net şekilde gösterir.

Kişisel dostluklarda da bunu görürüz. İnsanlar kendilerini yormayacak, kestirilebilir davranışlara sahip ve benzer özellikler taşıyan kişilerle dost olmayı tercih eder. Bu aslında konforlu görünürken insanın iletişim becerilerini zayıflatır. Kültürel zenginleşmeyi sekteye uğratır. İnsanın kendi benzerlerinden alacağı şeyler sınırlıdır ve sadece ezberlerini pekiştirmeye yarar.

Bilgi edinmekte de aynı durum geçerlidir. İnsanlar genellikle kendi inanç ve düşünce yapısına sahip kaynaklardan bilgi edinmeyi seçerken, düşünce konforundan ödün vermezler. Böylelikle de öğrenme, inceleme, kıyaslama zahmetine girmeden tek tarz beslenmeyi tercih ederler. Sonuçta da hazmedilmemiş depolanmış bir bilgi yığını elde edilir. Düşünülmüş değil ezberlenmiş bilgiler, fikir kılığında seslendirilir. Kof içi boş cümleler tekrar tekrar söylenmekten öteye geçemez.

İnsan kararının, düşüncesinin ve seçimlerinin doğru olduğunu onaylayacak iletileri tercih eder. Bu onda algıda seçicilik oluşturur.

Mesela bir araba almaya karar verdiniz, araştırdınız ve bütçenize göre bir araba aldınız. Ve mesele bitti değil mi? İşte algıda seçicilik ondan sonra başlar. Artık aldığınız araba markasını yollarda daha çok görürsünüz. Arabanın yaygın servis ağı, fiyat –performans seviyesi, yakıt tüketiminin benzer türlere göre tasarruflu olması, malzeme kalitesi vs. hakkındaki bilgiler daha çok kulağınıza gelmeye başlar. Reklamları daha fazla dikkatinizi çeker. Arkadaşlarınızla araba karşılaştırmalarına girersiniz. Zaten aldığınız bir araba hakkında bu kadar fazla zihinsel mesai yapmanızın sebebi, ne kadar doğru karar verdiğinizi onaylatma ve pekiştirme arzusundan kaynaklanır

 

Bercestemize dönecek olursak, Koca Ragıp Paşa diyor ki ;” etrafında gördüğün şeyler her zaman algıladığın gibi olmayabilir. Yanılıyor olabilirsin. Algılarına düşüncelerine güvenme. Elindeki verileri çeşitlendir”.

 

Hayatımızın her noktasında doğru karar vermek için kaynaklarımızı çeşitlendirmek gerekir. Ne kadar faklı kaynaklardan veri toplar ve analiz edersek o kadar doğru neticeler elde ederiz.

Farklı karakter yapısındaki, farklı dünya görüşündeki, farklı inanç sistemine sahip insanlarla kuracağımız dostluklar iletişim becerilerimizi geliştirecek, dünyamızı zenginleştirecek ve sorun çözme becerilerimizi arttıracaktır.

Benzer bilgi ve düşünceleri farklı şekillerde dile getiren on tane kanaldansa farklı şeyler söyleyen on tane kanaldan elde edeceğimiz bilgi, analitik düşünme kabiliyetimizi arttıracak, daha isabetli teşhis yapmamıza imkân sağlayacak, daha doğru kararlar almamızı kolaylaştıracaktır.

Hâsılı kelam, bizden farklı insanlarla da arkadaşlık edelim, bizden farklı fikirlere de kulak verelim. Salt hakikatin bizde olduğundan, mutlak ölçünün biz olduğundan o kadar da emin olmayalım.